Saur Krushi Vahini Yojana – महाराष्ट्र शासनाने शेतकऱ्यांच्या हितासाठी एक अत्यंत महत्त्वाकांक्षी आणि ऐतिहासिक पाऊल उचलले आहे. महावितरण (Mahavitaran) कंपनीमार्फत आता राज्यातील कृषि पंपांना दिवसा अखंडित वीज पुरवठा करण्याचे नवीन धोरण तातडीने लागू केले जात आहे. या धोरणामुळे शेतकऱ्यांची रात्रीच्या वेळी शेतीत पाणी देण्याची मोठी समस्या कायमस्वरूपी दूर होणार आहे.
हे नवीन धोरण प्रामुख्याने सौर ऊर्जेवर (Solar Energy) आधारित आहे. पारंपारिक वीज वितरण प्रणालीवरील वाढता ताण कमी करून, अधिक कार्यक्षम आणि शाश्वत उपाय म्हणून सौर ऊर्जेला प्राधान्य देण्यात येत आहे.
शेतकऱ्यांना दिवसा वीज पुरवठा का आवश्यक आहे? Saur Krushi Vahini Yojana
गेल्या अनेक वर्षांपासून महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना शेतीच्या कामांसाठी, विशेषतः पाणी देण्यासाठी, रात्रीच्या वेळी वीज मिळत होती. रात्रीच्या वेळी शेतात काम करताना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागतो:
- वन्य प्राण्यांचा धोका: रात्रीच्या अंधारात हिंस्त्र किंवा इतर वन्य प्राण्यांमुळे शेतकरी व मजुरांना धोका असतो.
- सुरक्षिततेचा प्रश्न: रात्री शेतात पाणी देण्यासाठी जाणे हे सर्पदंश किंवा इतर अपघातांच्या दृष्टीने असुरक्षित असते.
- कष्ट आणि आरोग्य: थंडी, पाऊस किंवा रात्रीच्या जागरणामुळे शेतकऱ्यांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो.
- मजुरांची समस्या: रात्रीचे काम असल्यामुळे अनेकदा मजूर शेतीत पाणी देण्यास नकार देतात.
महावितरणचे हे नवीन धोरण याच समस्यांवर ठोस उपाय म्हणून आले आहे.
नवीन धोरणाचे मुख्य फायदे :
महावितरणच्या या सौर ऊर्जा-आधारित धोरणामुळे शेतकऱ्यांच्या जीवनात अनेक सकारात्मक बदल घडतील:
- दिवसा अखंडित वीज: आता शेतकरी त्यांच्या सोयीनुसार दिवसा ८ ते १२ तास (प्रादेशिक गरजेनुसार) वीज वापरू शकतील.
- सुरक्षितता आणि सोय: रात्रीची डोकेदुखी थांबेल, ज्यामुळे शेतकरी सुरक्षित वातावरणात आणि सोयीस्कर वेळेत शेतीचे काम करू शकतील.
- कार्यक्षम जल व्यवस्थापन: दिवसा मिळणाऱ्या वीजेमुळे पिकांना योग्य वेळी आणि योग्य प्रमाणात पाणी देणे शक्य होईल, ज्यामुळे पिकांच्या उत्पन्नात वाढ होण्याची अपेक्षा आहे.
- ‘मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना २.०’ चा आधार: या योजनेद्वारे ग्रामीण भागात मोठे सौर ऊर्जा प्रकल्प उभारले जात आहेत, जे थेट शेतीच्या फिडर्सला वीज पुरवठा करतील.
- पर्यावरणाची काळजी: सौर ऊर्जा हा स्वच्छ आणि हरित ऊर्जा स्रोत असल्यामुळे पर्यावरणाचे रक्षण होईल आणि विजेचा खर्चही कमी होईल.
डिसेंबर २०२६ पर्यंतचे लक्ष्य :
राज्य सरकारने डिसेंबर २०२६ पर्यंत राज्यातील शेतकऱ्यांना सौर प्रकल्पातून शंभर टक्के दिवसा वीज उपलब्ध करून देण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. या दिशेने ‘मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना २.०’ (Mukhyamantri Saur Krushi Vahini Yojana 2.0) अंतर्गत युद्ध पातळीवर काम सुरू आहे.
ग्रामीण भागातील उपकेंद्राजवळ जमिनी भाड्याने घेऊन सौर ऊर्जा निर्मिती प्रकल्प उभे करण्यात येत आहेत. यामुळे ट्रान्समिशन लॉस (Transmission Loss) कमी होऊन शेतकऱ्यांना उच्च गुणवत्तेची वीज मिळणार आहे.
निष्कर्ष :
महावितरण आणि राज्य सरकारचे हे नवीन धोरण खऱ्या अर्थाने शेतकऱ्यांना दिलासा देणारे आहे. दिवसा वीज मिळाल्याने शेती अधिक सोपी, सुरक्षित आणि फायदेशीर होईल. सौर ऊर्जेचा वापर करून केवळ विजेची समस्याच नव्हे, तर पर्यावरणाच्या समस्यांवरही मात करता येणार आहे. हे पाऊल महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रासाठी क्रांतिकारी ठरणार यात शंका नाही! Saur Krushi Vahini Yojana
