या विद्यार्थ्यांना मिळणार 10,000 रुपयांची शिष्यवृत्ती Student Scholarship Yojana

या शिष्यवृत्तीमुळे विद्यार्थ्यांना केवळ आर्थिक आधारच मिळत नाही, तर पुढील शिक्षणासाठी मोठे प्रोत्साहनही मिळते. विशेषतः इयत्ता ५वी, ८वी, १०वी, १२वी आणि उच्च शिक्षण (पदवी/पदव्युत्तर) घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी ही योजना अत्यंत महत्त्वाची आहे.

Student Scholarship Yojana नेमकी काय आहे?

ही योजना शिक्षण विभाग (केंद्र व राज्य) यांच्या संयुक्त विद्यमाने चालवली जाते. यामागचे मुख्य उद्दिष्ट हे आहे की, गुणवंत असूनही आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत असलेल्या घटकांतील विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक खर्चाला हातभार लावणे. शिष्यवृत्तीची ही रक्कम विद्यार्थी फी, पुस्तके, स्टेशनरी किंवा वसतिगृह खर्चासाठी वापरू शकतात.

काही योजना शालेय (माध्यमिक व उच्च माध्यमिक) स्तरावर, तर काही पदवी आणि पदव्युत्तर शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी विशेषतः डिझाइन केलेल्या आहेत.

शिष्यवृत्तीचा लाभ कोणाला मिळू शकतो? (पात्रता निकष)

या योजनेसाठी अर्ज करण्यापूर्वी खालील पात्रता निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:

• मूळ रहिवासी: अर्जदार विद्यार्थी महाराष्ट्राचा रहिवासी असावा.
• शैक्षणिक गुण: मागील शैक्षणिक वर्षात विद्यार्थ्याला किमान ६०% ते ७५% पेक्षा जास्त गुण असणे अनिवार्य आहे (योजनेनुसार गुणांची टक्केवारी बदलू शकते).
• उत्पन्न मर्यादा: विद्यार्थ्यांच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न योजनेनुसार ₹१ लाख ते ₹८ लाख या मर्यादेत असावे.
• प्रवर्ग: SC, ST, OBC, VJNT किंवा EWS (आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक) प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांना विशेष प्राधान्य मिळते.
• शिक्षण: विद्यार्थी नियमितपणे शाळा/महाविद्यालयात शिक्षण घेत असावा.

विद्यार्थ्यांसाठी काय लाभ मिळतील?

शिष्यवृत्ती यशस्वीरीत्या मिळाल्यास विद्यार्थ्यांना खालीलप्रमाणे लाभ मिळतात:

• आर्थिक मदत: दरवर्षी ₹५,००० ते ₹१०,००० पर्यंत निश्चित रक्कम.
• इतर खर्च: काही योजनांमध्ये शैक्षणिक फी परतावा आणि वसतिगृह खर्चाचा समावेश असतो.
• थेट लाभ हस्तांतरण (DBT): शिष्यवृत्तीची रक्कम कोणताही मध्यस्थी न ठेवता थेट विद्यार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते.
• कालावधी: योजनेनुसार १ वर्षापासून ते ५ वर्षांपर्यंत शिष्यवृत्तीचा लाभ घेता येतो.

शिष्यवृत्ती मिळवण्यासाठी अर्ज प्रक्रिया (Online Application)

या शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाईन आणि अत्यंत सोपी आहे. विद्यार्थ्यांना अर्ज करण्यासाठी MahaDBT पोर्टलचा (महा डीबीटी) वापर करावा लागतो.

1. पोर्टल भेट: सर्वात आधी https://mahadbt.maharashtra.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळाला भेट द्या.
2. विभाग निवडा: ‘Post Matric Scholarship’ (उच्च शिक्षण) किंवा ‘School Education’ (शालेय शिक्षण) हा योग्य विभाग निवडा.
3. नोंदणी/लॉगिन: नवीन असाल तर ‘नवीन नोंदणी’ (New Registration) करा किंवा विद्यमान ID आणि पासवर्ड वापरून लॉगिन करा.
4. फॉर्म भरा: अर्ज फॉर्ममध्ये आवश्यक आणि अचूक माहिती भरा – जसे की वैयक्तिक तपशील, बँक खाते आणि शैक्षणिक माहिती.
5. कागदपत्रे अपलोड करा: स्कॅन केलेले आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा.
6. फॉर्म सबमिट: फॉर्मची एकदा तपासणी करून तो सबमिट करा.
7. स्थिती तपासणी: अर्ज सबमिट झाल्यावर ‘Application Status’ विभागात आपल्या अर्जाची स्थिती तपासत रहा.

अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे

ऑनलाईन अर्ज करताना खालील कागदपत्रे जवळ असणे आवश्यक आहे:

• आधार कार्ड (Aadhaar Card)
• मागील वर्षाचे गुणपत्रक (Mark sheet)
• शाळा / कॉलेज प्रवेशाचा दाखला
• उत्पन्नाचा दाखला (Income Certificate)
• जातीचा दाखला (Caste Certificate) (आवश्यक असल्यास)
• बँक पासबुक (पहिल्या पानाची प्रत)
• पासपोर्ट आकाराचा फोटो
• संस्थेचे प्रमाणपत्र (प्रवेश निश्चितीचा दाखला)

शिष्यवृत्तीचे महत्त्व आणि फायदे

• शैक्षणिक प्रोत्साहन: विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणासाठी प्रेरणा मिळते.
• आर्थिक अडथळे दूर: शैक्षणिक खर्चाची चिंता कमी होते.
• आत्मविश्वास: गुणवंत विद्यार्थ्यांना त्यांच्या योग्यतेनुसार आर्थिक मदत मिळाल्याने आत्मविश्वास वाढतो.
• संधी: ग्रामीण व दुर्गम भागातील गुणवंत विद्यार्थी शिक्षणाच्या प्रवाहात कायम राहतात.

टीप: अर्ज करण्याची अंतिम तारीख जवळ आलेली असू शकते. विद्यार्थ्यांनी कोणताही विलंब न लावता त्वरित MahaDBT पोर्टलवर आपला अर्ज सादर करावा आणि या सुवर्णसंधीचा लाभ घ्यावा.